چکیده

سدهای اصلاحی از جمله پروژه‌های آبخیزداری هستند که به منظور کاهش خطرات جانی و مالی ناشی از سیل در حوزه‌های آبخیز احداث می‌گردند. با توجه به سابقه طولانی آبخیزداری در کشور، ارزیابی کمّی اقدامات انجام شده و بررسی تأثیرات متصور از این طرح‌ها، اقدامی ضروری می‌باشد که به منظور تعیین میزان موفقیت فعالیت‌های انجام شده و تصمیم‌گیری صحیح در خصوص اجرای بهینه این گونه طرح‌ها در برنامه‌های آتی، مورد نیاز است. بر این اساس، در این پژوهش حوزه آبخیز اسکندری واقع در غرب استان اصفهان، به عنوان منطقه مطالعاتی انتخاب شد و اثر 330 سد اصلاحی ساخته شده در سرشاخه‌های این حوزه، بر دبی بیشینه و حجم سیلاب مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور برای شبیه‌سازی فرایند بارش-رواناب و مقایسه تغییرات دبی قبل و بعد از انجام این اقدامات از مدل HEC-HMS استفاده شد. جهت تعیین تأثیر این سازه‌ها، زمان تمرکز زیرحوزه‌ها با در نظر گرفتن شیب حد برای آبراهه‌های دارای سد اصلاحی، در شرایط قبل و بعد از اجرای این اقدامات محاسبه گردید و به منظور شبیه‌سازی رفتار سیلاب به مدل داده شد. مدل با 5 واقعه مشاهداتی واسنجی و اعتبارسنجی گردید و هیدروگراف سیل با دوره بازگشت‌های 2 تا 100 ساله در دو وضعیت قبل و بعد از احداث سازه‌ها شبیه‌سازی شد. شاخص‌های دبی اوج و حجم سیلاب به منظور ارزیابی اثر سدها تعیین شد و مقادیر آن‌ها قبل و بعد از اقدامات آبخیزداری محاسبه و با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج شبیه‌سازی نشان داد که عملیات مذکور موجب کاهش دبی بیشینه و حجم سیلاب در خروجی حوزه گردیده‌اند و همچنین توانسته‌اند زمان تمرکز آبراهه‌ها را تا حدی افزایش دهند، اما با افزایش دوره بازگشت سیلاب، تأثیر این سازه‌ها بر کاهش دبی و حجم سیل کاهش یافته است. همچنین مشخص شد کارایی مدل HEC-HMS جهت شبیه‌سازی فرایند بارش-رواناب در حوزه‌های آبخیز قابل قبول می‌باشد.

کليدواژه ها

سد اصلاحی، کنترل سیل، دبی اوج، حجم سیلاب، مدل HEC-HMS

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
, 1400 , بررسی اثر سدهای اصلاحی بر کاهش دبی اوج سیلاب (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اسکندری اصفهان) , شانزدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران

دیگر مقالات این رویداد

پایش و سلامت حوزه آبخیز

تحلیلی بر طرح‌های پیشنهادی نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران در خصوص تصویب قانون مدیریت جامع آبخیز

تاثیر عملیات آبخیزداری بر روی خاک، پوشش گیاهی و وضعیت اقتصادی و اجتماعی

ارزیابی اثرات پوشش گیاهی در تغییرات جزایر حرارتی ایران

ارزیابی آشفتگی هیدرولوژی-رسوبی آبخیز سامیان، اردبیل

تحلیل روند دبی‌های حداکثر سیلاب در حوزه‌آبخیز دریاچه نمک

کاربرد شبکه های عصبی در پیش بینی جریان رودخانه بر اساس داده های هیدرولوژی و هواشناسی (مطالعه موردی: ایستگاه لردگان در استان چهار محال بختیاری)

تأثیر بی توجهی به مرزهای طبیعی در مهار فرسایش خندقی در حوزه ی آبخیز کلوچه

اولویت بندی زیرحوزه های آبخیز با استفاده از شاخص مورفومتری و تحلیل عاملی