چکیده

تنوع گونه ای شامل طیف وسیعی از گونه های موجود در زمین است. در سال های اخیر اطلاعات به سرعت در حال افزایش، در مورد تنوع بسیاری از گروه های موجودات از جمله خفاش ها در دسترس است. خفاش ها بعد از جوندگان دومین گروه بزرگ پستانداران هستند که حدود 20 درصد از کل گونه های پستانداران در سراسر جهان را تشکیل می دهند. خفاش ها در حال حاضر در دو زیرراسته Yinpperochiroptera و Yangochiroptera طبقه بندی می شوند. اما بطور سنتی به دو زیر راسته کلان خفاشان (خفاش های میوه خوار دنیای قدیم) شامل تنها یک خانواده با 46 جنس و 191 گونه و خرد خفاشان (خفاش های دارای پژواک جایابی) شامل 20 خانواده با 184 جنس و 1210 گونه تقسیم شده اند. استان فارس یکی از پنج استان بزرگ ایران است که در بخش جنوب غربی کشور واقع شده است و بخش اعظم انتهای جنوبی رشته کوه زاگرس را در بر می گیرد. این منطقه از نظر فون خفاش ها به لحاظ ویژگی های جغرافیایی و جغرافیای جانوری از اهمیت عمده ای برخوردار است. از 51 گونه خفاش گزارش شده از ایران، 24 گونه در استان فارس پراکنش دارند که متعلق به 9 خانواده و 14 جنس هستند. گونه های ثبت شده فارس شامل Rousettus aegyptiacus (Pteropodidae)؛ Rhinopoma microphyllum، R. hardwickii و R. muscatellum (Rhinopomatidae)؛ Triaenops persicus (Rhinonycteridae)؛ Asellia tridens (Hipposideridae)؛ Myotis blythii، M. capaccinii، M. emarginatus، Eptesicus anatolicus Eptesicus serotinus، Nyctalus leisleri، Pipistrellus kuhlii، Pipistrellus pipistrellus، Otonycteris hemprichii و Hypsugo savii (Vespertilionidae)؛ Miniopterus pallidus (Miniopteridae)؛ Taphozous perforatus (Emballonuridae)؛ Rhinolophus ferrumequinum، R. hipposideros، R. euryale، R. mehelyii و R. blasii (Rhinolophidae)؛ و Tadarida teniotis (Molossidae) است. فراوانترین گونه ها به ترتیب R. microphyllum ، R. muscatellum، M. blythii ، Pipistrellus kuhlii و R. ferrumequinum است. خفاش های غارزی استان از تقریبا 69 غار گزارش شده است که در 27 غار تنها يك گونه گزارش شده است. مهمترین روست های تنوع گونه اي خفاشان استان فارس شامل غارهای تادوان (10 گونه) ، پالنگان (6 گونه) ، سنگ اشکان (6 گونه) ، شفق (6 گونه) و سهلک (5 گونه) است، كه اين روست ها باید تحت حفاظت قرار گيرند. غار بوشيگان، روست مادری تقریباً 2000 خفاش میوه خوار مصری Rousettus aegyptiacus است. غار شاهپور که در گذشته هفت گونه در آن ساکن بوده است، اکنون به دلیل بازدید مکرر گردشگران، تقریبا خالی از خفاش است. بررسی ها نشان می دهد که در سال های اخیر غارهای مهم هنگام تغییر کاربری و تبدیل غار برای فعالیت های گردشگری یا استفاده به عنوان یک مرکز برداشت آب برای سکونتگاه های انسانی، جمعیت خفاش های خود را از دست داده اند. همچنین مقایسه برآورد جمعیت در 5-4 دهه پیش با برآورد اخیر در برخی غارها حاکی از کاهش تکان دهنده جمعیت این جانوران است. در حال حاضر، هیچ یک از غارهای استان از حفاظت کافی برخوردار نیستند و برخی از جمعیت های خفاش ها در معرض تهدید جدی قرار دارند. لذا آسیب رساندن به غارها تهدید بزرگی برای خفاش ها محسوب می شود. Species diversity refers the entire range of species found on earth. In recent years, rapidly increasing amount of information is available about the diversity of many groups of organisms such as Chiroptera. Bats are the second largest group of mammals after rodents, representing about 20 percent of all classified mammal species worldwide. Bats are currently classified into two suborders, the Yinpterochiroptera and the Yangochiroptera. However, they have been traditionally divided into two suborders; Megachiroptera (old world fruit bats) that are represented by only one family with 46 genera and 191 species and Microchiroptera (echolocating bats) that comprise 20 families including 184 genera with 1210 species. Fars province is one of the five biggest provinces of Iran situated in the southwestern portion of the country and encompasses most of the southern ends of the main Zagros ranges. This region is of great significance in terms of bat fauna because of its geographical and zoogeographical features. Of 50 bat species recorded in Iran, 24 species distributed in the Fars province belong to nine families and 14 genera. All Species recorded in Fars province include Rousettus aegyptiacus (Pteropodidae), Rhinopoma microphyllum, R. hardwickii and R. muscatellum (Rhinopomatidae), Triaenops persicus (Rhinonycteridae) Asellia tridens (Hipposideridae), Myotis blythii, M. capaccinii, M. emarginatus, Eptesicus anatolicus, Eptesicus serotinus, Nyctalus leisleri, Pipistrellus kuhlii, Pipistrellus pipistrellus, Otonycteris hemprichii, Hypsugo savii (Vespertilionidae), Miniopterus pallidus (Miniopteridae), Taphozous perforatus (Emballonuridae), Rhinolophus ferrumequinum, R. hipposideros, R. euryale, R. mehelyii and R. blasii (Rhinolophidae), Tadarida teniotis (Molossidae). The most abundant bat species in the province are R. microphyllum, R. muscatellum, M. blythii, P. kuhlii, and R. ferrumequinum, respectively. The cavernicolous bat species were reported from 69 caves of which 27 caves contained at least one species. The most important roosts of species diversity in Fars Province are Tadovan (10 species), Palangan (6 species), Sang Eshkan (6 species), Shefagh (6 species), and Sahlak (5 species), therefore, these caves must be considered for protection. Bushigan Cave is a nursery roost to approximately 2000 bats of Rousettus aegyptiacus. Shahpur Cave previously hosting seven species now is empty of bats because of frequent visitation by tourists. Studies show that in recent years, important caves have lost their entire bat populations as they have been used for tourism activities or used as a water abstraction center for human settlements. Also, comparing population estimates made 4-5 decades ago with the recent estimates in some caves indicate a shocking decline in the population of these animals. Presently, none of the caves in the province has adequate protection and some bat populations are under serious threat. Almost, all caves have been excavated extensively and vandalism is a major threat to bats in caves.

کليدواژه ها

حفاشان ، تنوع گونه‌ای، غارزی ، غار تادوان ، فارس.

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
وحید اکملی , 1399 , تنوع زيستي خفاش هاي استان فارس , اولین کنفرانس ملی تنوع زیستی فارس