چکیده

توجیه‌پذیری مطابق سند "اصول اساسی ایمنی" [1]، فرآیندی است که طی آن درباره اینکه آیا منافع یک فعالیت پرتویی بیش از مضرات آن است یا نه، تصمیم‌گیری می‌شود. در استانداردهای پایه آژانس بین المللی انرژی اتمی، تا سال 2014 ، تصویربرداری از انسان با اهداف غیرپزشکی توجیه پذیر نبوده ولی با توجه به رخدادهای پیش آمده در سال های اخیر، آژانس در سند GSR-part3 [2]، بررسی توجیه‌پذیری انواع تصویربرداری غیرپزشکی از انسان را با رعایت الزامات ایمنی و با توجه به وضعیت و شرایط و نیازمندی هر کشور به عهده واحد قانونی آن کشور قرارداده است. GSR-Part 3 مشخصا بهینه کردن حفاظت و ایمنی را الزامی می‌داند که شامل تعیین مقادیر دز محدود شده و خطرات احتمالی می‌شود. فرآیند بهینه کردن حفاظت و ایمنی پرتویی در مواردی کاربرد دارد که فعالیت مربوطه توجیه پذیر باشد. این فرآیند، فرآیندی است که طی آن اطمینان حاصل می‌شود که میزان و احتمال پرتوگیری و همینطور تعداد افرادی که پرتوگیری می‌کنند با اصل ALARA تطابق دارد. در این فرآیند، عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در نظر گرفته می‌شود و نتیجه آن این است که در شرایط موجود، حفاظت پرتویی به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود. تصویربرداری غیرپزشکی از انسان در جهان معمولاً به منظور کشف و جلوگیری از حمل سلاح، قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر انجام می‌شود. در برخی از کشورها با توجه به شرایط موجود آن کشور و اختیاراتی که آژانس به واحد قانونی کشورها داده است، هر سه مورد تصویربرداری را توجیه پذیر دانسته‌اند ولی در ایران، براساس تصمیم‌گیری واحد قانونی، فقط تصویربرداری از انسان برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر توجیه پذیر شناخته شده است. افرادی که سلاح حمل می‌کنند با استفاده از دستگاه‌های فلزیاب قابل تشخیص است و تصویربرداری یونساز برای تشخیص آن توجیه پذیر نیست. روش‌های مختلف قاچاق مواد مخدر از جمله بلع و پنهان کردن مواد مخدر در حفره‌های بدنی، بازرسی فیزیکی بدنی را نیز کم اثر کرده است، بنابراین تصویربرداری برای جلوگیری از حمل مواد مخدر ضروری و توجیه پذیر است. علاوه بر این، کنترل و بازرسی افراد مظنون به حمل و قاچاق مواد مخدر، برای جامعه نیز یک منفعت به حساب می‌آید. همچنین برای فردی که مورد بازرسی قرار می‌گیرد نیز این مزیت را دارد که نسبت به بازرسی فیزیکی تمام بدن، حریم خصوصی او کمتر مورد تعرض قرار گرفته و از خطرات جانی تهدید کننده فرد (بعنوان مثال: خطرات ناشی از بلع مواد) نیز پیشگیری به عمل می‌آید. جهت حصول اطمینان از رعایت اصول ایمنی و مقررات، ارزیابی‌هایی درخصوص دستگاه کاوشگر بدن در ایران انجام شده است که روش و نتایج این ارزیابی ها و نحوه نظارت بر این فعالیت در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.

کليدواژه ها

توجیه پذیری، تصویربرداری غیرپزشکی، دستگاه کاوشگر بدن

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
امیرمحمد مهری , 1400 , توجیه پذیری تصویربرداری از انسان با اهداف غیرپزشکی، مطالعه موردی کاوشگر بدن , ششمین کنفرانس(مجازی) سنجش و ایمنی پرتوهای یونساز و غیر یونساز