چکیده

- مقدمه پرسنل بخش پزشکی هسته ای در طول آماده سازی رادیو داروها، تزریق انها و تصویر برداری در معرض اشعه هستند(1). یکی از پرکاربرترین دستگاه ها در پزشکی هسته ای دستگاه مقطع نگار رایانه ای تک فوتونی (SPECT ) می باشد(2). رادیوایزوتوپ های تزریقی در بخش پزشکی هسته ای ساطع اشعه گاما هستند و از آنجا که اشعه گاما در دسته پرتوهای یونیزان قرار می گیرد، در برخورد با بافت می تواند باعث شکست پیوندهای شیمیایی شود و واکنش های نامطلوبی را ایجاد نماید. مدل خطی بدون آستانه(LNT ) قرار گرفتن در معرض هر مقدار پرتو را باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان می داند(3) و اصل ALARA توصیه به پایین نگه داشتن اشعه تا حد ممکن می نماید(4). با این حال کمیته بین المللی حفاظت در برابر پرتو (ICRP ) حد دوزی برای عموم مردم و برای پرتوکاران در نظر گرفته است و توصیه می نماید که این مقدار برای عموم مردم سالانه از 1mSv و برای پرتوکاران از 20mSv تجاوز نکند که این مقدار، مقدار دوز میانگین در 5 سال می باشد و شخص پرتوکار می تواند سالانه تا 50 میلی سیورت اشعه دریافت نماید به این شرط که مقدار دوز 5 ساله از 100میلی سیورت تجاوز ننماید. همچنین حد دوز برای برخی ارگان ها از جمله دست نیز مشخص شده است، که این مقدار برای دست پرتوکاران نباید از 500 میلی سیورت در سال تجاوز کند (5). یکی از برنامه های اساسی حفاظت، اندازه گیری شدت پرتوزایی در محل هایی است که از موارد رادیواکتیو و یا دستگاه های مولد پرتو ایکس و گاما استفاده می شود. لذا با توجه به اینکه پایش پرسنل می تواند قدم موثری برای کاهش میزان دوز دریافتی آنان و اتخاذ تصمیم هایی در جهت برآورده شدن این هدف داشته باشد در این مطالعه بر آن شدیم که با پایش محیطی، پرتوگیری اضافی همراهان و پرسنل و همچنین با پایش فردی پرسنل، میزان دوز دریافتی آنان را برآورد نماییم. 2- روش انجام تحقیق به مدت دو ماه با استفاده از دوزیمتر RAD DIGI 3000C دوزمحیطی در چهار بخش پزشکی هسته ای موردپایش قرار گرفت. همچنین با استفاده از دزیمتر فردی فیلم بج، کارکنان شاغل در بخش های مختلف پزشکی هسته ای مورد پایش قرار گرفتند و میزان دوز جذب شده در مدت دو ماه گزارش گردید. با هدف برآورد میزان دوز دریافتی پرتوکاران در ناحیه دست، دوزیمتری با دوزیمتر انگشتانه ای Lif:Mg,Cu,P (GR-200) به مدت دو ماه برای سه نفر از پرسنل انجام گردید. 3- نتایج و بحث بیشترین میزان آهنگ دوز در اتاق هات لب و کمترین در اتاق اسکن به دست آمد. میانگین آهنگ دوز در 4 بخش(اتاق تست ورزش، هات لب، اتاق تزریق، اتاق اسکن) 0.2 میکرو سیورت بر ساعت است که با در نظر گرفتن حد مجاز 20 میلی سیورت در سال برای کارکنان و با درنظر گرفتن 50 هفته کاری در سال و 5 روز در هفته و شیفت های 8 ساعته، آهنگ دوز مجاز10 میلی سیورت در ساعت خواهد بود. بنابراین این میزان آهنگ دز به دست آمده در حد تابش زمینه است و حضور در چنین مکانی برای همراهان و پرستل خطرزا نخواهد بود. همچنین با استفاده از دزیمتر فردی فیلم بج، شاغلین در بخش پزشکی هسته ای مورد پایش قرار گرفتند و میزان دوز جذب شده در مدت دو ماه 0.2 میلی سیورت گزارش گردید. که برای مدت یک سال 1.2 میلی سیورت خواهد بود که با مقدار حدمجاز اعلام شده(50 میلی سیورت) تفاوت معناداری دارد. ( P‹0.001) همچنین با استفاده از دوزیمتر انگشتانه ای ترمولومینساننس، میانگین دوز جذب شده در دست 0.635 میلی سیورت در ماه به دست آمد، که برای یک سال معادل5.08 میلی سیورت است که با مقدار حد مجاز اعلام شده (500 میلی سیورت) تفاوت معناداری دارد.(P‹0.001) با این وجود توصیه می شود جهت پایش پرتوکاران علاوه بر فیلم بج، از دزیمتر انگشتانه ای برای کنترل میزان پرتوگیری دست پرتوکاران استفاده شود. مقایسه میزان دوز تمام بدن، آهنگ دوز و دوز دست با مقادیر مجاز اعلام شده در نمودار 1 نمایش داده شده است.

کليدواژه ها

پزشکی هسته ای، فیلم بج، دزیمتر محیطی، اسپکت، ترمولومینسانس دوزیمتر

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
احلام آل منیع , 1400 , بررسی میزان قرارگیری در معرض تابش در یک بخش پزشکی هسته ای , ششمین کنفرانس(مجازی) سنجش و ایمنی پرتوهای یونساز و غیر یونساز