هویت ایرانی اسلامی در روش فکری حکمت متعالیه
Iranian-Islamic identity in the intellectual method of supreme wisdom
نویسندگان :
حسن دوست محمدی ( دانشگاه سمنان ) , علی اسماعیلی ایولی ( دانشگاه سمنان ) , حسینعلی عربی ( دانشگاه سمنان )
چکیده
روش های فکری در شناخت هستی در ایران پس از اسلام از قرن سوم به بعد تا حمله مغول و پس از آن، تا زمان مرحوم صدرالمتألهین (قدس سره) همواره دستخوش تحولات اساسی بوده است و بر اساس همین تغییرات روشهای فکری است که مکاتب فکری و نحله های معرفتی در علوم انسانی به ویژه فلسفه، شکل گرفته است. ما در این مقاله با روش توصیفی، تحلیلی سعی داریم بر اساس دگرگونیهای اجتماعی سیاسی جامعۀ ایرانی، به سیر تطور این روشهای معرفتی در ایران پس از اسلام به عنوان هویت معرفتی ایرانیان پرداخته، و با اشاره به پنج دوره از تاریخ ایران پس از اسلام، آثار معرفتی آن دوره ها را در علوم انسانی بویژه در حکمت اسلامی مورد بررسی قرار دهیم. دوران ترجمه و نفوذ اندیشه های یونانی در جهان اسلام، دوران شکل گیری مشرب فکری مشاء و اوج تفکر عقل گرایی، دوران ضعف و افول اندیشه های عقل گرایی و ظهور مشرب اشراق، دوران توجه به مسائل شهودی و ذوقی محض و گسترش مشرب عرفانی، وبالاخره دوران توجه به مسائل مربوط به اصول و فروع دین و ظهور مذاهب کلامی عقلی و فقهی اصولی، ازدوره های مهم روشهای معرفتی در تاریخ ایران است، و در نهایت ظهور مکتب صدرایی در تلفیق این روشهای فکری و ایجاد روش فکری متفاوتی به نام "حکمت متعالیۀ" که در آن، از تمام روشهای معرفتی گذشته بهره برده و با ارائۀ مبانی جدید معرفت شناسانه وهستی گرایانه چون اتحاد عقل و عاقل معقول، ایجادی بودن معرفت ذهنی، اصالت وجود، تشکیک وجود، وحدت وجود و حرکت جوهریه، مبتنی بر برهان، عرفان، قرآن و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت، وهمچنین ایجاد پیوستگی منطقی بین مشربهای مشّایی، اشراقی، کلامی و وحیانی که در روش معرفتی گذشتگان برای شناخت هستی متداول بوده مدل جدیدی از روش فکری را برای آیندگان به ارمغان داشته است.کليدواژه ها
هویت ایرانی، حکمت متعالیه، صدر المتالهین، حکمت مشاء، حکمت اشراق، عرفان، کلامکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:حسن دوست محمدی , 1402 , هویت ایرانی اسلامی در روش فکری حکمت متعالیه , همایش بین المللی هویت ایرانیان
