چکیده

خشکسالی پدیده غالب مناطق دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است و پیش‌‎بینی می‌شود که با افزایش نوسان‌های اقلیمی بر فراوانی وقوع، شدت و گستره این پدیده افزوده شود. با توجه به این‌که معیشت بسیاری از خانوارهای روستایی ساکن در این مناطق بر پایه کشاورزی استوار است، بروز خشکسالی‌های شدید، زمینه آسیب‌پذیری خانوارها را مساعد می‌سازد. این امر، بکارگیری راهبردهای اثربخش سازگاری با خشکسالی را ضروری می‌سازد. بنابراین این پژوهش با هدف شناسایی راهبردهای سازگاری کشاورزان در شرایط رویارویی با بحران‌های آب و خاک ناشی از خشکسالی و علل گزینش این راهبردها انجام شده است. داده‌های مورد نیاز این پژوهش پیمایشی از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از میان کشاورزان شهرستان فیروزآباد گردآوری شد. در این راستا، نسبت به انجام مصاحبه حضوری و تکمیل 335 پرسشنامه اقدام گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که کشاورزان، از نظر میزان آسیب‌پذیری آب و خاک به سه گروه دارای آسیب‌پذیری کم، متوسط و زیاد تقسیم می‌شوند. از سوی دیگر، گروه‌های مختلف آسیب‌پذیر راهبردهای متنوعی را برای مقابله با خشکسالی بکار برده‌اند، اما بسیاری از این راهبردها لزوماً به سازگاری با پدیده خشکسالی منجر نشده‌اند و بر دامنه تخریب‌های منابع آب و خاک کشاورزی افزوده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان داد که دلایل گزینش راهبردهای سازگاری توسط کشاورزان، پیچیده و متنوع است و افراد با توجه به سازه‌های مختلف فردی، اقتصادی، ساختاری، نهادی و ادراکی نسبت به پذیرش راهبردهای مدیریت خشکسالی اقدام می‌کنند. با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی برای بهبود خدمات‌رسانی ترویجی و زمینه‌سازی سازگاری خانوارهای کشاورز با خشکسالی ارائه گردیده است.

کليدواژه ها

خشکسالی، آسیب‌پذیری آب و خاک کشاورزی، راهبرد سازگاری، کشاورزان، ترویج و آموزش کشاورزی

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
, 1395 , راهبردهای سازگاری کشاورزان با بحران‌های آب و خاک ناشی از خشکسالی: راهکارهایی برای ترویج , ششمین کنگره ترویج و آموزش در مدیریت کشاورزی و منابع طبیعی