نمودهای هویّت ایران عصر صفوی در کلّیات اشعار زلالی خوانساری
Manifestations of Iran s identity in the Safavid era in The Kulliyat-i Ashar-i Zolali Khansari
نویسندگان :
محمدرضا ابوئی مهریزی ( اهل بیت (ع) )
چکیده
تصانیف ادبی در فرهنگ اسلامی و ایرانی، همواره از ابزارهای مؤثّر در بیان و انتقال مفاهیم و مضامین فرهنگی از جمله هویّت معنوی جامعه بوده است. در این راستا ادیبان پارسی‌گوی عصر صفوی با توجّه به شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی این دوره به ویژه یکپارچگی ایران‌زمین در بستر رسمیت و فراگیری مذهب امامیهٔ اثنی عشری و سلطنت دودمان سیادت‌تبار صفوی از حیث نمود هویّت ایرانیان، سهم بزرگی از بازتاب هویّت ایرانی در تاریخ این سرزمین را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان، زلالی خوانساری، از شاعران برجستهٔ اواخر سدهٔ دهم و اوایل سدهٔ یازدهم هجری در روزگار شاه عباس صفوی (996-1038ق)، در کلّیات خود به طرز وسیعی به عناصر دخیل در ساختار هویّت ایرانیان چون، مفهوم ایران‌زمین، عناوین و مضامین شاهنامه‌ای، نهاد سلطنت و وزارت ایران‌مدار، حکمت اشراقی و مقام امامت و ولایت ائمّهٔ اثنی عشر (ع) پرداخته است. تحقیق حاضر بر آن است تا از منظر تاریخی و به روش توصیفی-تحلیلی با اتّکا بر منابع تاریخی و ادبی عصر صفوی به خصوص کلّیات زلالی خوانساری به این پرسش، پاسخ دهد که جایگاه وی در بیان هویّت ایرانی در عصر صفوی چگونه است؟ دستاوردهای مطالعه و پژوهش حاضر، بیانگر آن است که زلالی خوانساری به عنوان ادیب و شاعر چیره‌دستی که در طرز شاعری و استفادهٔ مطلوب از اسالیب و صنایع ادبی مورد توجّه شاعران و ناقدان ادبی عهد صفوی واقع شده، به روشنی از عناصر گوناگون دخیل در هویّت سرزمینی، قومی، فکری و مذهبی ایرانیان بهره برده و در اجزاء و قطعات مختلف کلّیات منظوم خود به کار بسته است. و از این حیث، ضمن آنکه تأثیر عمیق خویش از هویّت ایران یکپارچهٔ شیعی عصر صفوی را نشان داده است، با توانمندی تحسین‌برانگیز خویش در استفاده از ابزار ادبی و شاعری، جهت نمایاندن ابعاد گوناگون هویّت مزبور، توفیق بسیار یافته است.کليدواژه ها
زلالی خوانساری، صفویه، تشیّع، ایران‌زمین، حکمت اشراقی، کلّیات زلالیکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:محمدرضا ابوئی مهریزی , 1402 , نمودهای هویّت ایران عصر صفوی در کلّیات اشعار زلالی خوانساری , همایش بین المللی هویت ایرانیان
