چکیده

هویت با مفهوم امروزین آن در کشور ما نخستین بار در دوره قاجار مطرح شد. در این دوره به طور عمده در ابتدا آنچه که از هویت طرح گردید بحث هویت ملی بود که اندیشه بازگشت به گذشته باستانی و نفی و رد دین به عنوان عامل عقب ماندگی را مطرح می کرد. در مقابل این جریان گروهی از عالمان دینی نیز معتقد بودند تنها راه اعتلاء مسلمین برگشت به دین و آموزه های دینی است. با آغاز حرکت مشروطه خواهی مردم، این دو اندیشه در تقابل جدی با یکدیگر قرار گرفتند. در این مقاله تلاش شده است پس از تعریف واژه هویت و مفهوم آن در علوم اجتماعی و انسانی، رویکرد و مبانی هویتی را که علمای موافق و مخالف مشروطه در رساله های خود مطرح کردند بررسی گردد. از میان رساله های متعددی که در موافقت و مخالفت حکومت مجلس و مشروطه توسط علما نوشته شده در این مقاله 4 رساله علمای موافق مشروطه و 3 رساله علمای مخالف مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه بدست آمده از این پژوهش حاکی از این امر است که این دو دسته از عالمان به دلیل پایگاه اجتماعی یکسان، مخاطبین یکسان و بنیان های نظری یکسان در مقابل یک حرکت ملی، با تفسیرهای متفاوت از دین به تأیید یا عدم تأیید حکومت مشروطه اقدام کرده اند و در واقع هویت مد نظر هر دو گروه هویت دینی است.

کليدواژه ها

انقلاب مشروطه، هویت، هویت دینی، علما

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
مرجان مهدوی مقدم , 1402 , مقایسه مبانی هویت در تعدادی از رساله های علمای موافق و مخالف مشروطه , همایش بین المللی هویت ایرانیان