تحلیل حقوق « فروش آب» و «حریم منابع آبی» در راستای ترویج منابع طبیعی پایدار
نویسندگان :
آرمان بخشی جهرمی ( مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس ) , غلامحسین زمانی ( دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز ) , داریوش حیاتی ( دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز )
چکیده
موفقیت فعالیت های ترویجی در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی، تحت تاثیر عوامل متعدد انسانی، فیزیکی، اجتماعی، ساختارهای زیر بنایی و غیره می باشد. پژوهش های کم و بیش متنوعی، ابعاد مختلف و استراتژی متنوع ترویجی و توسعه ای را تحت پوشش قرار داده و تنگناها و برآن اساس راهکارهایی به منظور موفقیت درپایداری نظام کشاورزی و محیط زیست ارائه شده است. در بین این حجم عظیم دانش و پژوهش های کاربردی ترویج، تحقیقاتی در زمینه حقوق و قوانین منابع طبیعی و به خصوص حقوق و قوانین آب و ارتباط آن با پایداری اکوسیستم های کشاورزی و منابع طبیعی به چشم نمی خورد و یا اگر هم وجود دارد، بصورت سطحی مورد اشاره قرار گرفته است. قوانین آب و منابع آبی به عنوان یکی از ارکان منابع طبیعی و محیط زیست، دارای ابعاد متنوعی است. مباحث مرتبط با فروش آب و همچنین حریم منابع آبی، از دیرباز در فقه و عرف و در سالیان معاصر در قوانین عمومی و تخصصی آب همواره مورد توجه و در عین حال بحث برانگیز بوده است. علی رغم ضرورت زیاد، در حال حاضر حقوق آب جايگاه ويژه ای در فصول حقوقي ندارد. بررسي حقوق آب در هر جامعه، مستلزم شناخت شرايط اجتماعي، اقتصادي و وضعيت منابع آبي و همچنين عرف و روش معمول در استفاده از آب و حقوق اشخاص نسبت به آن مي‌باشد و در اين راستا نياز به اعمال حاكميت و تصدي دولت براي حفاظت از منابع آب ها و كنترل و نظارت بر بهره برداري صحيح از آنها خصوصاً با توجه به وضعيت بحراني در كشور، به انضمام پشتيباني قوي مراجع قضايي در اجراي هر چه بهتر قوانين مربوط به آب، اجتناب ناپذير است. هدف از این پژوهش بررسی قوانین و احکام مرتبط با فروش آب و حریم منابع آبی است. پژوهش حاضر، از نظر نوع، پژوهشی کاربردی، از نظر پارادایم، از نوع کیفی و از نظر روش تحقیق، تحلیلی ـ توصیفی می باشد. منابع کتابخانه ای، اسناد و مدارک و بنا به ضرورت، مصاحبه غیرساختارمند، منابع اصلی پژوهش بود. نتایج این پژوهش نشان داد که احکام و قوانین فروش آب و حریم منابع آبی از تنوع و گاهاَ تضاد فرساینده ای رنج می برد که پیامدی جز فرصت دادن به افراد سودجو و نهایتاَ تخریب منابع آبی نخواهد داشت. فروش آب طبق نظر مشهور فقها جايز دانسته شده است. اما براساس قوانین و مقررات فعلي فروش آب در موارد خاص و با حفظ شرايط و ضوابطي مجاز مي‌باشد. یافته های این پژوهش نشان داد که در تعیین حد و حریم چاه، چشمه و قنات و همچنین مسیر عبور انتقال آب و امثالهم، اختلاف نظرهایی بین فقها و نیز تفاوت هایی بین دیدگاه های فقهی، قانونی و کارشناسی وجود دارد که پیامد آن تفاسیر متضاد و اعلام نظرهای کارشناسی متناقض است. از نتیجه گیری مطالب فوق، پیشنهاد می گردد که قبل از هر اقدامی در راستای حفظ منابع آبی، افراد ورزیده و صاحب نظری در حوزه های فقه، حقوق، علوم آب، اقلیم شناسی، علوم اقتصادی، علوم اجتماعی، علوم سیاسی و محیط زیست با مدنظر قرار دادن بحران آب و معضلات زیست محیطی به یک اجماعی برسند که نتیجه آن مبنای سیاست گذاری، قانون گذاری، برنامه-ریزی و اجرا برای صیانت از آب باشد. همچنین پیشنهاد می گردد که آموزش، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در خصوص قوانین مرتبط، در اولویت سرفصل آموزش های ترویجی و به عنوان رسالت مدیریت های ترویج قرار گیرد.کليدواژه ها
فروش آب، حریم منابع آبی، قوانین و حقوق آب، توسعه پایدار کشاورزیکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:, 1395 , تحلیل حقوق « فروش آب» و «حریم منابع آبی» در راستای ترویج منابع طبیعی پایدار , ششمین کنگره ترویج و آموزش در مدیریت کشاورزی و منابع طبیعی
